Laat NRC wetenschap journalistiek één pagina per week aan holistische wetenschap wijden

Ik stuurde onderstaand commentaar op 11 december aan opinie@nrc.nl maar ontving niet eens een ontvangst bevestiging. Dat moet wel als een bevestiging van mijn stelling worden geziendat mijn eigen krant vooringenomen is in haar standpunt. Nu ik aan het einde van het jaar nog niets van hen heb vernomen publiceer ik het stukje maar zelf. Onderstaand volgt mijn ingezonden stuk.

Ik lees de NRC graag wegens de eigen nieuwsgaring, het brede scala aan onderwerpen dat de revue passeert en de internationale allure. Ook zijn er in de wetenschapsbijlage van de weekendkrant altijd wel interessante ontwikkelingen waar je als lezer attent op wordt gemaakt. De redacteur van de wetenschapskrant is Hendrik Spiering en ik begon in de krant van 3 december 2016 argeloos zijn redactionele stukje ‘Tollen in de ruimtetijd’ te lezen. Maar na de eerste zinnen enkele keren herlezen te hebben gingen mijn haren steeds meer overeind staan. Ik citeer:

‘Al eeuwenlang stelt de wetenschap ons zelfbeeld en ons wereldbeeld op de proef. En – op de creationistische achterhoede en wat holistisch denkende vaccinatiebespuwers na – is het voor de mensheid vrijwel altijd: buigen of barsten. Ons wereldbeeld wordt aangepast en de wetenschap marcheert verder.’
Hoe langer ik naar deze drie zinnetjes kijk hoe meer mij het gevoel bekruipt hier met dezelfde zelfgenoegzaamheid of misschien wel vooringenomenheid te maken te hebben als die van de voorspellers van verkiezingsuitslagen die op het moment suprême verrast worden door de werkelijkheid. Hun blik op de wereld is ook vooringenomen. Men draait in zijn eigen kringetje rond. Men ziet niet wat de eigen logica tegenspreekt omdat men de andere kant uitkijkt. Zoals NASA 10 jaar lang de eigen satellietwaarnemingen van het gat in de ozonlaag boven de Zuidpool als meetfout heeft afgedaan totdat een Britse onderzoeker die aantoonde met veel simpeler apparatuur.

Laten we naar de achterliggende vooronderstellingen in deze zinnen kijken. Stelling 1: De wetenschap stelt ons zelfbeeld en wereldbeeld op de proef. Hierin vallen drie begrippen op: ‘de wetenschap’, ‘ons’ en ‘mens en wereldbeeld’. Spiering bedoelt met ‘de wetenschap’ zonder twijfel de reductionistische natuurwetenschap, gezien ook het logo dat zijn tekst siert: een raderwerk met enkele daarmee verbonden mensen waarbij het niet duidelijk is of de mens aan de knoppen zit of de machine de hand van de mens gaat vermalen. De machine staat boven de mens.

nrc-20161210_212521

Maar er is meer wetenschap dan de wetenschap die de natuur louter als machine ziet en onderzoekt. Er is wetenschap die naar ‘mind-matter’ interacties kijkt, die in de gezondheidszorg het individu in plaats van de statistiek over grote groepen patiënten bestudeert, die de rol van bewustzijnsgroei naast de groei van intelligentie plaatst, etc. En wie bedoelt Spiering met ons? Ik behoor niet bij zijn ons. Wie zijn die ‘ons’? Dat is in ieder geval het groepje mensen waar hij zich verwant mee voelt en waarvan hij veronderstelt dat dit ook zijn NRC lezers zijn. Hij ligt wel een tipje van de sluier op wie er buiten zijn ons vallen. Volgens zijn stelling 2 zijn dat: de mensen die tot de ‘creationistische achterhoede en wat holistisch denkende vaccinatiebespuwers’ behoren. Haha, wat zijn wij van de voorhoede en overgrote meerderheid van reductionistisch denkende wetenschappers weer leuk! Maar is zijn reductionistische overtuiging niet evengoed een geloof? Misschien nog meer een geloof dan de gelovige die af en toe twijfelt aan de bedoelingen van zijn of haar goddelijke schepper? Kan Spiering nog een keertje bewijzen dat de natuur geen schepping is door hoger ontwikkelde wezens dan de mens? Zijn stelling 3 is: ons wereldbeeld wordt aangepast en de wetenschap marcheert verder. Mijn creationistische en holistische wereldbeeld wordt echter helemaal niet aangetast door de wetenschap, die tot nu toe helaas het antwoord op de belangrijkste vragen van het leven schuldig is gebleven: waar kom ik (en niet alleen mijn lichaam) vandaan en waar ga ik naar toe, kortom: wat is de zin van het leven? Als het schamele antwoord van de reductionistische voortmarcherende wetenschap zou zijn dat het leven een kwestie van dom toeval is en dat het leven geen zin heeft dan moet die wetenschap misschien er eens toe over gaan haar mechanisch marcherende legers stil te laten staan en de uitgangspunten voor het gehanteerde wereldbeeld bijstellen. Zoals Spiering zelf de Oude Grieken, en nog altijd het merendeel van de wereldbevolking dat in een schepping gelooft, citeert: de goden lachen ons uit. Of zouden ze zich zorgen om ons maken?

Ik daag NRC uit om eens per week, al is het maar één pagina van de krant, te wijden aan de grensverleggende bevindingen van de holistische wetenschap.

Geef een antwoord